نوسانات سود(گزارش شده)و افزایش‏ پیش‏بینی درست جریان وجوه نقد آتی‏ توسط سرمایه‏گذاران اقدام به هموارسازی‏ سود می‏نمایند و انتظار می‏رود این عمل‏ (هموارسازی سود)تاثیر مثبتی بر ارزش‏ سهام و عملکرد مدیریت داشته باشد".

هکتور (Hector) اظهار می‏دارد: "هموارسازی سود عملی است که باعث‏ سوء استفاده در گزارشگری مالی شده،و استفاده‏کنندگان از صورتهای مالی باید به‏ این امر واقف و آگاه باشند".

مک‏هاگ (Mchugh) هموارسازی سود را نوعی دستکاری در اطلاعات صورتهای‏ مالی می‏داند.ورثی (Worthy) در خصوص هموارسازی چنین اظهار می‏دارد: "عملی است که می‏تواند باعث افشای‏ نادرست اطلاعات مالی می‏گردد.به بیان دیگر اگر هموارسازی سود انجام گیرد، سرمایه‏گذاران اطلاعات صحیح و درستی‏ در خصوص سوداوری به منظور ارزیابی‏ بازده و انحراف پرتفوی نخواهند داشت‏".

چرا مدیران اقدام به هموارسازی سود می‏نمایند؟

بعضی از عوامل،مدیران شرکتها را در برخورد با مسائل تحریک نموده تا در نتیجه‏ آن سود شرکتها را هموار نمایند.مدیران این‏ شرکتها تلاش می‏کنند از طریق هموارسازی‏ (ساختگی)سود،رشد سودآوری شرکتهای‏ تحت مدیریت خود را یکنواخت نشان‏ دهند.در واقع این عمل مدیران دلیلی برای‏ تداوم فعالیت شرکتهای تحت مدیریت‏شان‏ می‏باشد.یکی از این عوامل را می‏توان، انگیزه سودآوری توسط مدیران شرکتها نام‏ برد که مدیریت را به شناسایی درامد و هزینه بیشتر یا کمتر تحریک می‏نماید.برای‏ مثال مدیریت شرکت لاستیک فایرستون‏ (FireStone) در سال 1970 سعی نمود درامدهای شرکت را در یک حساب سری‏ پنهان‏کاری نماید،تا با این عمل بتواند در سال یا سالهایی که سودآوری شرکت کاهش‏ می‏یابد از آن استفاده کند.

حرفه حسابداری همواره سعی داشته‏ است به اصول و قوانینی دست یابد تا از طریق آن به هموارسازی سود توسط شرکتها پی ببرد.مدیران و کارکنان شرکتها مایل‏ هستند برای هموارسازی سود یک سری از اطلاعات را تغییر داده یا پنهان‏کاری نمایند. ازاین‏رو شخص تحلیلگر باید با توجه به‏ بینش و آگاهی خود نسبت به آن شرکتها، تقریبا بداند آن گرایش و تمایلات برای‏ هموارسازی سود در کجا وجود داشته و راهها و ابزارهای هموارسازی سود کدام‏ است.از این جهت شخص تحلیلگر می‏تواند از طریق عملیات حسابرسی در شرکتهایی(که می‏پندارد هموارسازی سود در آنها وجود دارد)تا اندازه معقولی خود را در خصوص درست بودن حسابها راضی و خشنود نماید.

بیدلمن (Beildleman) معتقد بود: "مدیران برای انعکاس مداوم جریان سودی‏ که انحراف کمتری با سود بازار داشته باشد سود را دستکاری و هموار می‏سازند".

لامبرت (Lambert) و دای (Day) چنین اظهار می‏دارند:"در آرایش اقتصادی‏ بازار سرمایه،مدیرانی که ریسگ گریز هستند از وام دادن و وام گرفتن(در بازار سرمایه)خودداری می‏نمایند.ازاین‏رو با این عمل،مدیران به تدریج انگیزه‏ هموارسازی سود را پیدا می‏کنند".

هپ ورت اظهار داشت:"این ایده وجود دارد که سودآوری مداوم شرکتی،به‏ بستانکاران و مالکان آن شرکت اطمینان‏ بیشتری نسبت به عملکرد مدیریت‏ می‏دهد".

گوردون (Gordon) دلیل هموارسازی‏ سود توسط مدیریت را چنین بیان می‏کند: "هموارسازی سود دست‏کم باعث می‏شود سهامداران(و مدیریت)سودهای گذشته را برای پیش‏بینی سودهای آینده،ملاک قرار دهند".

رانن و سادن دلیل هموارسازی سود را چنین ابراز می‏دارند:"منطقی است مدیریت‏ برای حد اکثر نمودن سازگاری خود،سود را هموار نمایند...گروهی معتقدند مدیران‏ شرکتها به این دلیل سود را هموار می‏کنند تا نوسانات سود(گزارش شده)شرکتهای‏ تحت پوشش خود را کمتر نمایند.چون‏ سرمایه‏گذاران برای سهام شرکتهایی که‏ سوداوری مداوم و یکنواختی دارند پول‏ بیشتری می‏پردازند".

ترومن و تیت‏من (Trueman and Timan) چنین ابراز می‏دارند:"در آرایش‏ اقتصادی بازار سرمایه،حتی با وجود بستانکاران،مدیران روشهایی را ترجیح‏ می‏دهند که منجر به هموارسازی(مداوم) سود گردد.عمل هموارسازی سود ناشی از ریسک‏گریز بودن مدیر در بازار سرمایه‏ می‏باشد".

تاثیر هموارسازی سود بر سود هر سهم‏2و بازار سهام

تیت‏من بیان می‏کند:"آرایش اقتصادی‏ بازار،تجزیه و تحلیل و تاثیر هموارسازی‏ سود بر قیمت سهام را جایز می‏دارد،آرایش‏ اقتصادی بازار می‏گوید اگر مدیری قادر باشد از بین دو یا چند روش پذیرفته شده در حسابداری روشی را برای شناسایی درامد (خاصی)انتخاب نماید،احتمالا آن مدیر روشی را انتخاب می‏کند که سود را به‏طور واقعی هموار کند.اغلب این روش، هموارسازی موقتی نامیده می‏شود.به‏ لحاظ هموارسازی سود،مدیر می‏تواند نوسانات سود را کاهش داده و براورد احتمال ورشکستگی را از دید مدعیان‏ شرکت کمتر کند.این عمل مدیران برای‏ سهامداران شرکتها به جهت اینکه هزینه‏ فرصت از دست رفته شرکت را کاهش‏ می‏دهد باارزش بوده و بر معامله بین‏ شرکت و مشتریان،کارکنان و عرضه‏کنندگان تاثیر می‏گذارد.در صورتی‏ که هموارسازی سود یک عمل پرهزینه‏ باشد،احتمالا مدیریت سود شرکت را هموار نمی‏کند.برای مثال،اگر هدف از دستکاری نمودن درامد و هزینه طی یک یا چند دوره مالی،مالیات باشد.چون‏ هموارسازی سود(با هدف شناخت‏ مالیات)برای شرکت پرهزینه تلقی می‏شود ازاین‏رو شرکتها سود را هموار نمی‏کنند. ولی اگر هموارسازی سود برای کم کردن‏ هزینه باشد،مدیر انگیزه‏ای برای‏ هموارسازی سود شرکت پیدا می‏کند. داشتن هزینه و منافع مختلف در هموارسازی سود،موجب می‏شود شرکتها پیش‏بینی‏های مختلفی برای هموار کردن‏ سودشان داشته باشند".

هندریکسون (Hendrikson) چنین‏ بیان می‏کند:"هرچند سرمایه‏گذاران و اعتباردهندگان نسبت به سود گزارش شده‏ توسط مدیریت واکنش نشان می‏دهند،و اگرچه سود در چارچوب حسابداری قرار دارد،اما بازخورد رفتار سرمایه‏گذاران و اعتباردهندگان در انتخاب روشهای‏ حسابداری توسط مدیریت تاثیر می‏گذارد. برای مثال،مدیران شرکتهای زیادی بر این‏ باورند که اگر سود خالص شرکت با نرخ‏ ثابتی در هر سال رشد داشته باشد،قیمت‏ هر سهم بالا می‏رود.در نتیجه،مدیران‏ سیاستها و روشهایی را در حسابداری جهت‏ گزارشگری مالی انتخاب می‏کنند که برای‏ سهام آن شرکت تقاضا بیشتر شود. هموارسازی سود در بیشتر اوقات بر این‏ پایه استوار است که سرمایه‏گذاران،پول‏ بیشتر را برای سهام شرکتهایی می‏پردازند که‏ سود گزارش شده آن شرکتها سال‏به‏سال‏ نوسان کمتری داشته باشد و شرکتهایی که‏ نوسان سودشان هر ساله زیاد است‏ سهامداران حاضر نمی‏شوند برای سهام آن‏ شرکت پول بیشتری پرداخت کنند".

گوردون بیان کرد:"رضایت سهامداران‏ با توجه به نرخ رشد(تقریبا ثابت)سود شرکت و تداوم سودآوری شرکت افزایش‏ می‏یابد".

بیدلمن اشاره می‏کند:"تجزیه و تحلیل‏کنندگان علاقه‏مند هستند اطلاعات‏ بیشتری در خصوص هموارسازی سود در شرکتهایی که سرمایه‏گذاری کرده‏اند داشته‏ باشند.هموارسازی سود می‏تواند به‏طور غیر مستقیم بازار سهام شرکتها را تحت تاثیر قرار داده و این تاثیر باید بر ارزش سهام و هزینه سرمایه مطلوب باشد".

لو و کنتیزگی (Lev and Kunizky) شرح دادند:"نوسان سود به‏طور موثری هم‏ به ریسک سیستماتیک و هم به ریسک کلی‏ مربوط می‏شود".

موزز توضیح می‏دهد با(به‏کارگیری) هموارسازی،رابطه علت و معلولی‏ بین نوسانات سود و ریسک بازار موجود می‏آید.

ناسوهیا آشاری (Nasuhiyah Ashari) و همکاران او اظهار می‏دارند:"زمانی که‏ هموارسازی سود به‏طور آگاهانه انجام گیرد، افشای سود می‏تواند گمراه‏کننده باشد.در نتیجه.سرمایه‏گذاران ممکن است اطلاعات‏ صحیح و مناسبی برای ارزیابی بازده و ریسک پرتفوی مربوط به آن به دست‏ نیاورند".

ابزارهای هموارسازی سود کدامند؟

آشاری و همکاران او از ابزارهای‏ هموارسازی سود،به عوامل زیر اشاره‏ می‏کنند:

1-سود هر سهم؛

2-تغییر در خط مشی حسابداری؛

3-هزینه‏های بازنشستگی؛

4-اقلام غیر مترقبه؛

5-بخشودگی مالیاتی سرمایه‏گذاران؛

6-هزینه ثابت و هزینه استهلاک؛

7-تصمیم‏گیری اختیاری(در حسابداری)از بین دو یا چند روش پذیرفته شده در حسابداری؛

8-تسعیر ارز؛

9-انواع طبقه‏بندی در حسابداری؛

10-اندوخته‏ها و ذخایر؛

11-اندازه شرکت؛

12-بخش محوری و جانبی صنعت؛

13-پاداش؛

14-مالکیت.

آلبرشت و ریچاردسون (Alberecht and Richardon) به عوامل زیر به عنوان‏ ابزارهای هموارسازی سود اشاره دارند:

1-روش استهلاک‏گیری؛

2-استهلاک(کم‏آیش)هزینه‏های‏ بازنشستگی؛

3-استهلاک داراییهای نامشهود؛

4-درامدها و هزینه‏های غیر مترقبه؛

5-بخشودگی مالیاتی سرمایه‏گذاری؛

6-ارزیابی موجودی کالا؛

7-انتخاب خط مشی حسابداری؛

8-تلفیق به روش خرید در برابر روش اتحاد منافع؛

9-درامد(سود)سهام و حد فرعی گزارشگر براساس روش بهای تمام شده واحد تابعه‏ گزارشگر.

هندریکسون بیان می‏کند:"در سال‏ 1963 در پاسخگویی به درخواست کنگره‏ آمریکا از کمیسیون بورس و اوراق بهادار3 در خصوص اعلام نمودن ابزارهای مهم‏ هموارسازی سود،این کمیسیون موارد زیر را بیان کرد:

1-ارزیابی موجودی کالا(اولین صادره از اولین وارده‏4در برابر اولین صادره از آخرین‏ وارده‏5؛

2-استهلاک منابع طبیعی؛

3-مالیات بر درامد؛

4-هزینه‏های بازنشستگی؛

5-هزینه‏های تحقیق و توسعه؛

6-سرقفلی؛

7-زمان تحقق درامد؛

8-سود و زیان عملیاتی در برابر سود و زیان غیر عملیاتی؛

9-سرمایه‏گذاری تلفیقی در شرکتها؛

10-اجاره بلندمدت یا اجاره به شرط تملیک؛

11-اصل اتحاد یا ادغام دو یا چند موسسه؛

12-تلفیق واحدهای تجاری؛

13-اندازه‏گیری سود در شرکتها و موسسات مالی؛

14-هزینه‏های نامشهود در صنایع نفت و گاز".

انواع هموارسازی سود

دو نوع هموارسازی سود وجود دارد:

هموارسازی طبیعی سود:نوعی‏ هموارسازی است که به‏طور طبیعی در فرایند سودآوری شرکت انجام می‏گیرد.

هموارسازی عمدی سود:معمولا به عملی‏ گفته می‏شود که توسط مدیریت برای تغییر دادن سود انجام می‏گیرد و بر دو قسمت‏ است.

هموارسازی واقعی سود به کوششی‏ اطلاق می‏شود که توسط مدیریت و در واکنش به تغییرات شرایط اقتصادی صروت‏ می‏گیرد.

هموارسازی ساختگی سود به تلاش‏ سنجیده‏ای اطلاق می‏شود که تغییرات سود را به‏طور ساختگی کاهش یا افزایش دهد.

باید یادآور شد تغییر در سود شرکتها یا از طریق هموارسازی ساختگی سود یا از طریق هموارسازی واقعی سود انجام‏ می‏گیرد.هوروایتز (Horwitz) اظهار می‏دارد:"هموارسازی واقعی سود می‏تواند بر جریانات وجوه نقد شرکت هم به‏طور مستقیم و هم به‏طور غیر مستقیم تاثیر گذارد. برای تاثیر مستقیم می‏توان به افزایش تقاضا برای یک محصول و به تبع آن افزایش‏ فروش و متقابلا افزایش سود اشاره نمود، اما برای تاثیر غیر مستقیم می‏توان به‏ انتخاب یک روش از بین دو یا چند رویه‏ مختلف پذیرفته شده در حسابداری و طبقه‏بندی درامدها و هزینه‏ها اشاره کرد".

روشهای مختلف هموارسازی سود

الف-آرایش اقتصادی موسسه

در خصوص آرایش اقتصادی موسسه‏ چنین اظهار می‏شود،فرض کنید سود اقتصادی موسسه در هر دوره قبل از کسر بهره یا هزینه ورشکستگی(در حالت‏ توقف)به شرح زیر باشد:

 میانگین تمام نمونه‏ها.

 توزیع نرمال با میانگین صفر که در بیشتر زمان ثابت است.

مدیریت می‏تواند سود موسسه را برای‏ هر دوره تشخیص داده و از این جهت میزان‏ آگاهی دیگران نسبت به سود موسسه به‏ میزان سود گزارش شده توسط مدیریت‏ بستگی دارد.مدیریت با به‏کارگیری ابزارهای‏ خاص در حسابداری قادر به دستکاری کردن‏ سود بین دو یا چند دوره بوده،در آن‏ صورت سود(اقتصادی)موسسه برابر سود اعلام شده براساس صورت سود و زیان‏ نخواهد بود(البته دستکاری و جابه‏جایی‏ سود را می‏توان به بیش از دو دوره نیز گسترش داد بدون اینکه نتیجه مدل تغییر یابد).برای مثال،از چنین جابه‏جایی و دستکاری می‏توان به براورد هزینه‏های‏ بازنشستگی،براورد عمر مفید داراییها و کاهش ارزش دفتری مطالبات‏ مشکوک الوصول اشاره کرد.اگر مدیریت‏ موسسه‏ای سود بین دو دوره را دستکاری‏ ننماید در آن صورت،سود گزارش شده در هر دوره برابر سود اقتصادی همان دوره‏ می‏باشد.البته باید متذکر شد اکثر شرکتها و موسسات می‏توانند سود را بین دو یا چند دوره دستکاری و جابه‏جا نمایند ولی ادامه‏ فرایند دستکاری و جابه‏جایی سود در بین‏ آن شرکتها فرق می‏کنند.

ب-روش کلاسیک

در این روش،هموارسازی سود با توجه‏ به ارتباط بین متغیرهای هموارسازی سود و تاثیر آن بر سود(گزارش شده)مورد بررسی‏ قرار می‏گیرد.اما متاسفانه،این روش‏ هموارسازی ساختگی سود را بررسی‏ نمی‏کند.ایکل (Eckle) ایرادهای این روش‏ را به شرح زیر نام می‏برد:

"اول-در این روش،ممکن است مدلی از سود مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد که به‏ اندازه کافی در فرایند سوداوری توضیح داده‏ نشده باشد.از مدلهای مورد استفاده‏ می‏توان به روش برنامه‏ریزی خطی، سریهای زمانی،روند زمانی نیمه‏لگاریتمی‏ و باکس جنکینز اشاره کرد.

دوم-به‏کارگیری متغیرها در هموارسازی‏ می‏تواند بر نتایج حاصل از آن تاثیر گذارد. در ضمن احتمال دارد بعضی از شرکتها برای‏ هموارسازی سود از یک یا چند متغیر استفاده نمایند .

سوم-در بعضی از تحقیقات متغیر تا متغیرهای هموارسازی سود تنها برای یک‏ دوره بررسی شده و از تاثیرگذاری میان‏ دوره‏ای یا چند دوره‏ای آنها چشمپوشی‏ شده است."

رانن و سادن نیز ازاین‏روش انتقاد کرده‏اند و دلیل آنها این است،که این نوع‏ تحقیقات فاقد مدل می‏باشد.به این معنی‏ که،چرا هموارسازی سود روی می‏دهد و زمانی که این عمل رخ می‏دهد باید آن را پیش‏بینی نمود.

در این روش ایم‏هاف (Imhoff) سعی‏ کرد از اشتباه گرفتن هموارسازی ساختگی‏ سودی که توسط مدیریت انجام می‏گیرد با هموارسازی واقعی سود(هموارسازی‏ طبیعی سود)جلوگیری کند و آنها را از هم‏ متمایز نماید.ایم‏هاف در ادامه اظهار می‏دارد:درامد حاصل از فروش عملکرد اقتصادی یک موسسه را بیان می‏کند،ازاین‏ رو اگر هموارسازی سود انجام گیرد هموارسازی واقعی سود خواهد بود. هموارسازی ساختگی سود را می‏توان به‏ وسیله اختلاف سود با اختلاف فروش‏ مقایسه کرد.

ایکل هموارسازی ساختگی سود را بررسی کرده و تحقیق او نیز به حسابداری‏ نتایج حاصل از هموارسازی ساختگی سود از هموارسازی واقعی سود معطوف بود. تحقیق ایکل با تحقیق ایم‏هاف تفاوت‏ داشت،زیرا ایم‏هاف شرکتهایی را انتخاب‏ کرد که تغییرات فروش آنها زیاد بود و استدلال وی نیز این بود که آن شرکتها، شرایط بد اقتصادی را تجربه نمودند.در ضمن ایم‏هاف معتقد بود هموارسازی‏ ساختگی سود و هموارسازی واقعی سود به‏طور طبیعی از یکدیگر مستقل هستند. ولی ایکل سود خالص را به عنوان مقیاس‏ اندازه‏گیری سود(شاخص ایکل)مورد بررسی و مطالعه قرار داد.

آوریت (Averit) ،بلوستون و همکاران‏ او (Bluestone et.al.,) توضیح می‏دهند سرمایه‏داری امریکا(یا به عبارتی‏ سرمایه‏داری هر کشوری)دارای یک اقتصاد دو بخشی است که به بخشهای محوری‏ صنعت و بخشهای جانبی صنعت تقسیم‏ می‏شود.بخشهای محوری صنعت به‏ صنایعی گفته می‏شود ه بافت سیاسی و اقتصادی امریکا(یا هر کشوری)را در برگرفته و این بخش بیشترین منابع مالی را دربرمی‏گیرد.از خصوصیات بخشهای‏ محوری صنعت می‏توان به فعالیتهای‏ تولیدی کالاهای باارزش،تولید کالاهای‏ انحصاری،صنایع مادر،تجارت کالا به‏ صورت عمده و سوددهی بالا اشاره کرد.

بخشهای جانبی صنعت به صنایعی گفته‏ می‏شود که(تقریبا)خصوصیات بیان شده‏ قبلی را ندارند.این نوع صنایع بخشهای‏ کشاورزی کم بازده،صنایع تولیدی‏ کم‏ارزش،خدمات غیر تخصصی و نیمه‏ تخصصی را دربرمی‏گیرند.از صنایع‏ بخشهای جانبی می‏توان به شرکتهای‏ تولیدی کوچک با نیروی کار زیاد، سودآوری پایین و فعالیتهای تولیدی‏ کالاهای کم‏ارزش اشاره نمود.در ضمن این‏ شرکتها فاقد دارایی و قدرت سیاسی لازم‏ برای سوددهی می‏باشند.

کاپلند (Copeland) در بحث و روشهای‏ قابل قبول جهت هموارسازی سود اظهار می‏دارد:"روش بهای تمام شده،روشی‏ است که شرکت اصلی(مادر)سود شعبه‏ها را زمانی که توسط شعبه‏ها اعلام می‏شود شناسایی می‏کند و آن دو صورت است، سود واقعی سهام و سود غیر واقعی سهام. اما روش ارزش ویژه سرمایه‏گذاری،روشی‏ است که شرکت اصلی(مادر)سود شعبه‏ها را نه تنها زمانی که توسط شعبه‏ها اعلام‏ می‏شود شناسایی می‏کند بلکه سود و زیان‏ سنواتی را نیز دربرمی‏گیرد.تحقیقات انجام‏ گرفته در سالهای اخیر بیانگر این موضوع‏ است که هموارسازی سود در نقطه A انجام‏ می‏شود".(نمودار 1)

رانن و سادن معتقدند مدیریت در هموارسازی سود وظیفه‏هایی به شرح زیر دارد:

اول-مدیریت می‏تواند در بیشتر مواقع‏ زمان رویداد وقایع حسابداری را تشخیص‏ دهد.

دوم-مدیریت می‏تواند درامدها و هزینه‏های خاصی را به دوره‏های دیگر مالی‏ انتقال دهد.برای مثال،در محاسبه سود مدیر می‏تواند از بین روش خط مستقیم با روش سریع استهلاک،یک روش را انتخاب‏ کند و استفاده نماید.اما استفاده ازهریک از این روشها،تاثیر متفاوتی بر سود دوره‏ می‏گذارد.

سوم-احتمال دارد مدیریت درامد و هزینه‏ خاصی را بین طبقات مختلفی تقسیم نماید.

برای مثال،طبقه‏بندی کردن درامدها و هزینه‏ها بین اقلام عادی و اقلام غیر مترقبه.

هپ‏ورث به چهار وظیفه مدیریت در هموارسازی سود اشاره می‏کند که عبارت‏ است از:

الف-مدیریت باید درامد و هزینه‏هایی را که طی یک یا چند دوره مالی جهت تغییر در سود و هموارسازی آن به وجود می‏آید درست تشخیص دهد تا بتواند با این عمل‏ بدهی مالیاتی بالای شرکت را کاهش دهد.

ب-برای افزایش اعتماد سرمایه‏گذاران‏ بالفعل و بالقوه،مدیریت باید فعالیت‏ شرکت را به‏طور مداوم سوداور منعکس‏ نماید.چون سودآوری شرکت باعث‏ (تقویت)تقسیم سود با ثبات نیز می‏گردد.

ج-مدیریت باید ارتباط بین خود و کارکنان‏ را بهبود بخشد.

د-مدیریت می‏تواند خوش‏بینی و بدبینی‏ حاصل از شرایط اقتصادی موجود در جامعه را نیز تعدیل نماید.

ترومن و تیت‏من اظهار می‏دارند:

"وظیفه(نقش)مدیریت،حد اکثر کردن‏ ارزش فعلی جریانات وجوه نقد برای کالا بردن ریسک طبیعی و عادی سهامداران‏ شرکت می‏باشد".

گوردون،هوروایتز و میرس (Gorden, Hrowitz and Meyers) در سال 1966 ارتباط بین رویه حسابداری بخشودگی‏ مالیاتی سرمایه‏گذاری(ابزار هموارسازی‏ سود)را با نرخ رشد سود هر سهم و بازده‏ صاحبان سهام(اهداف هموارسازی سود) بررسی کردند.نتایج به دست آمده ارتباط بااهمیتی را بین دو جزء نشان می‏دهد که از وجود هموارسازی سود حمایت و پشتیبانی می‏کرد.از طرف دیگر،داپخ و درک (Dopuch and Drake) در سال‏ 1966 سود و زیان حاصل از فروش اقلام‏ سرمایه‏ای را بررسی کردند و هموارسازی‏ سود با اهمیتی را پیدا نکردند.آرچی‏بلد (Archibald) در سال 1967 روی روشهای‏ استهلاک تحقیق کرده و هموارسازی سود در بین شرکتهای نمونه را تایید کرد.

کاپلند در سال 1968 از آنچه که یک‏ طرح هموارسازی خوب باید داشته باشد تعریفی به دست داده و کشف کرد افزایش‏ سریهای زمانی،هموارکننده‏های‏ طبقه‏بندی نشده را کاهش می‏دهد.

کاپلند و لیکاسترو (Copeland and Licastro) در سال 1968 در تحقیقاتشان‏ با عنوان عدم تلفیق شعب(شعب‏ غیر تلفیقی)،به این نتیجه رسیدند که‏ هموارسازی سود صورت نمی‏گیرد. کاشینگ (Cushing) در سال 1969 تحقیقی روی تغییر در خط مشی و اصول‏ حسابداری نمود و به این نتیجه رسید که‏ هموارسازی سود در بین شرکتهای نمونه‏ انجام می‏گیرد.

داشر و مالکوم (Dasher and Malcom) در سال 1970 بیست و دو شرکت را در صنایع دارویی و شیمیایی‏ بررسی کردند و کشف نمودند هموارسازی‏ عمدی سود انجام می‏گیرد.

داشر و مالکوم روی اقلام غیر مترقبه نیز تحقیق کردند و،عمل هموارسازی سود در بین شرکتهای نمونه را گزارش دادند.وایت‏ (White) در سال 1970 در تحقیقاتش با عنوان تصمیم‏گیری اختیاری از بین دو یا چند رویه حسابداری به این نتیجه رسید که‏ هموارسازی سود صورت نمی‏گیرد.با رفیلد و کامیسکی (Barefield and Comiskey) در سال 1972 حسابداری عدم تلفیق شعب‏ (شعب غیر تلفیقی)را تحقیق نمودند(مشابه‏ تحقیقات کاپلند و لیکاسترو در سال‏ 1968)و شواهدی دال بر هموارسازی سود توسط شرکتها را کشف کردند.نتایج به‏ دست آمده توسط بیدلمن در سال 1973 نشان می‏دهد شرکتهای زیادی ابزارهای‏ خاصی(همانند تبادل دارایی و بدهی، هزینه‏های بازنشستگی،هزینه‏های تحقیق و توسعه،هزینه‏های فروش و بازاریابی)را برای هموارسازی سود مورد استفاده قرار می‏دهند.

لو و کانیتزکی در بررسی انجام گرفته از 260 شرکت در سال 1974،کشف کردند که‏ متغیرهای هموارکننده سود(همانند فروش، تولید،هزینه‏های سرمایه‏ای)هم با ریسک‏ سیستماتیک و هم با ریسک کلی سهام‏ (عادی)ارتباط بااهمیتی ندارند.هرچند، آنها ارتباط بین متغیرهای هموارکننده سود با عملکرد بازار سهام(عادی)را آزمایش‏ نکردند.

بارنی،رانن و سادن و رانن و سادن در سال 1975 روی اقلام غیر مترقبه تحقیقی‏ انجام دادند و هموارسازی سود در بین‏ شرکتهای نمونه را گزارش کردند.رانن و سادن نیز در سال 1976 ابزارهای مختلف‏ سود را آزمایش و هموارسازی بااهمیتی را کشف کردند.اسمیت (Smith) در سال‏ 1976 با مقایسه تک‏تک شرکتهای تحت‏ کنترل مالک و شرکتهای تحت کنترل‏ مدیریت در زمینه تمایل آنها به هموارسازی‏ سود به تحقیق پرداخت.

ایم‏هاف در سال 1977 اظهار داشت‏ هموارسازی سود می‏تواند به واسطه‏ مقایسه نسبت اختلاف فروش به اختلاف‏ سود مطالعه شود.در تحقیقی از 94 شرکت‏ صنعتی،او شواهدی دال بر هموارسازی‏ سود پیدا نکرد.

کامین و رانن (Kamin and Ronen) نیز در سال 1978 تحقیقی همانند تحقیق انجام گرفته توسط اسمیت در سال 1976 انجام دادند و به همان نتیجه مشابه دست‏ یافتند.